Circulair ontwerp: Sluit de keten
Wat is een keten?
Met de keten bedoelen we hier de materiaal- of productketen. De keten bestaat uit alle stappen die nodig zijn om een product te maken, te gebruiken tot en met de verwerking na afdanking.
Het sluiten van materiaal- of productketens zorgt voor het verminderen van de hoeveelheid afval en het realiseren van een circulaire economie. Om een gesloten systeem te realiseren moet het productontwerp aansluiten op processen die binnen de keten plaatsvinden, zoals hergebruik, refurbishing en recycling.
Verandering door samenwerking
Voor het sluiten van de keten is een andere organisatie van de keten nodig en innovatie in het productieproces. Door samen te werken kunnen bedrijven hun producten en diensten circulair in de markt zetten. Alle stakeholders in de keten zijn daarbij relevant: productontwerpers, producenten, retailers en gebruikers, en ook inzamelaars en verwerkers van afval en de producenten van secundaire grondstoffen.
Op deze pagina vind je verschillende (ontwerp)strategieën die bijdragen aan het sluiten van de materiaalketen. Refurbish en modulair ontwerp dragen zowel bij aan het verlengen van de productlevensduur als aan recycling.
Refurbish
Nadat een product is afgedankt door de gebruiker kan er door refurbishing opnieuw waarde aan het product worden toegevoegd.
Door kwetsbare en beschadigde onderdelen te vervangen is een product weer zo goed als nieuw, klaar voor een nieuwe gebruiker.
Het productontwerp moet zorgen dat vervangen makkelijk en snel kan gebeuren.
Value hill
Elke stap in het productieproces van een product voegt waarde toe, vanaf het delven van de materialen tot het assembleren van de onderdelen. Dit ziet u ook in de afbeelding van de Value hill rechts. Het product staat hoger op de Value hill (piramide) dan het materiaal. De waarde van het product is dus hoger dan de waarde van het materiaal.
Recycling
Recycling is essentieel voor het sluiten van de materiaalkringloop, maar ook de processtap waarbij het meeste waarde uit een product verloren gaat. In de afbeelding van de value hill voor circulaire economie hiernaast staat recycling daarom onderaan.
Design for recycling
Door in het productontwerp specifiek rekening te houden met recycling kan aan het einde van de levensduur het productmateriaal makkelijker en sneller worden teruggewonnen. Zo blijft meer waarde behouden. Het ontwerp moet er voor zorgen dat minder verschillende materialen worden gebruikt, die bovendien gemakkelijk te scheiden zijn.
Voor een succesvol ontwerp is samenwerking van partijen die zorgen voor inzamelen en herwinnen van het materiaal noodzakelijk. Zonder recyclingproces is design for recycling niet meer dan een belofte.
Zie ook de pagina Levensduur.