Circulaire ambachtscentra in Noord-Brabant
In opdracht van de provincie Noord-Brabant onderzocht de Brabantse Milieufederatie de kansen en barrières om circulaire ambachtscentra verder te ondersteunen. De provincie wil namelijk bijdragen aan de ontwikkeling van de circulaire economie en legt de focus op het niet of minder gebruiken van grondstoffen, hergebruik van materialen en reparatie van spullen.
Langere levensduur
De Rijksoverheid heeft de ambitie om in 2050 een volledig circulaire economie te hebben. Hiervoor is het nodig dat we spullen en materialen een langere levensduur geven, waarbij elk afgedankt product wordt gerepareerd om opnieuw te gebruiken. Circulaire ambachtscentra zijn een van de manieren om te komen tot deze moderne, circulaire economie. Het is de bedoeling dat er in 2030 een landelijk dekkend netwerk is van circulaire ambachtscentra. Hierin werken verschillende partijen samen aan het verminderen van afvalstromen en het realiseren van hoogwaardig hergebruik van producten en materialen. Het gaat dan om samenwerkingen tussen milieustraat, kringloopwinkel, reparatiewerkplaats en andere partijen als scholen en kennisinstellingen.
Ervaringen in Noord-Brabant
De provincie Noord-Brabant vroeg zich af hoe zij de ontwikkeling van circulaire ambachtscentra binnen de provincie kon stimuleren en faciliteren. De Brabantse Milieufederatie heeft daarop een serie gesprekken gevoerd met in totaal dertien gemeenten en bovengemeentelijke organisaties die in 2022 actief bezig waren met de ontwikkeling van circulaire ambachtscentra.
Ontwikkeling van circulaire ambachtscentra
Op dit moment zijn er circulaire ambachtscentra in Oss en Roosendaal. Tien andere gemeenten zijn bezig met de ontwikkeling van een circulair ambachtscentrum. Ieder circulair ambachtscentrum heeft andere uitdagingen maar de grote lijnen zijn hetzelfde. Men loopt aan tegen knellende wet- en regelgeving, financiële beperkingen en ruimteproblemen. Inzet vanuit het sociaal domein is belangrijk en noodzakelijk. Veel verschillende materiaal- en productstromen beïnvloeden de rentabiliteit. Er zijn veel verschillende stakeholders met veel verschillende belangen, binnen en buiten de gemeente. Het vergt al met al veel kennis en puzzelwerk en veel kopjes koffie met mogelijke stakeholders om een goed functionerend circulair ambachtscentrum te ontwikkelen.
Aangepaste wet- en regelgeving rondom juridisch eigenaarschap van afval en grotere producentenverantwoordelijkheid vallen buiten het bereik van de gemeenten, maar staan het hoogst op de verlanglijst bij de ontwikkeling van circulaire ambachtscentra.
Rol van de provincie
Bij de ontwikkeling van circulaire ambachtscentra is de rol van de Provincie Noord-Brabant en andere organisaties die op provinciaal niveau werken tot nu toe beperkt. De provincie en andere provinciale organisaties kunnen de ontwikkeling van circulaire ambachtscentra in Noord-Brabant wel stimuleren. Dat kan door stimulerend provinciaal beleid (onder andere bij vergunningen), lobbywerk richting het rijk en Europa, het houden van overzicht (waar gebeurt wat) en het leggen van verbindingen (wie doet wat). Daarnaast kunnen de provincie en provinciale organisaties een rol spelen bij de bewustwording van lokale overheden, bedrijven, organisaties en consumenten op het gebied van circulaire economie. Circulaire ambachtscentra kunnen tegelijkertijd de circulaire samenleving zichtbaar maken.