Circulaire economie in Noordoost-Brabant

Kringlooplandbouw, voedsel slim en duurzaam produceren, distribueren en consumeren, het verwaarden van reststromen en toekomstbestendige bedrijventerreinen. Voorbeelden van vraagstukken voor de regio Noordoost-Brabant waar circulariteit een belangrijke rol speelt. Door de Regio Deal kunnen projecten, die bijdragen aan oplossingen, versneld worden gerealiseerd.

Circulaire speerpunten/thema’s:

Scholing (minor Circulaire industrie Saxion), regionale (maak)industrie, landbouw (agri/food) en voedselketen, bedrijventerreinen, circulair bouwen, inkopen en ondernemen.

Een interview:

“Op 1 januari 2021 nam ik het stokje over,” vertelt Karin van Meer, programmamanager van Regio Deal Noordoost Brabant. “Met de opdracht de 17 projecten van de Regio Deal te volgen, monitoren, verbinden, advies te geven over beleid en financiën en te helpen bij het ontsluiten van netwerken. Het zijn voornamelijk bestaande projecten die we door de Regio Deal vermenigvuldigen, versnellen of kunnen verbinden aan andere initiatieven. Zo zijn we  vernieuwend bezig met integrale inrichtingsvraagstukken van gebieden. Het is een grote uitdaging hoe je gebiedsgericht met elkaar de goede processen inricht. In het landelijk gebied zijn we letterlijk aan het puzzelen met ruimte.”

Krachten en kennis bundelen

Je hebt samenwerkingspartners nodig om resultaten te behalen. Karin: “Het is echt een samenspel en krachten en kennis bundelen. In onze regio zijn kennisinstellingen, ondernemers, RNOB (een samenwerking van en door de 16 gemeenten en 2 waterschappen in de regio Noordoost-Brabant), AgriFood Capital (triple-helix samenwerking gericht om de voedselketens van de toekomst te ontwikkelen), Noordoost Brabant Werkt (triple helix samenwerking gericht op een veerkrachtige arbeidsmarkt), provincie Noord-Brabant en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit de partners waar we mee samenwerken aan een meer circulaire economie.

Slim aanhaken bij lopende projecten

We hebben binnen onze Regio Deal een aantal kleinere projecten, projecten die een stevige basis leggen en projecten die voor een grote omslag moeten gaan zorgen. De financiële omvang van de projecten varieert van 60.000 euro tot 12 miljoen euro voor het grootste project. Circulaire economie loopt als een rode draad door diverse projecten, maar we hebben daar binnen de Regio Deal geen overkoepelende strategie voor ontwikkeld. Dat is voor onze relatief kleine organisatie niet haalbaar. Binnen onze Regio Deal proberen we daarom met circulaire economie slim aan te haken bij de lopende projecten.”

De projecten

Agrifood is een belangrijk economisch speerpunt in Noordoost-Brabant. In de regio richten de samenwerkende partijen zich op het ontwikkelen van voedselketens die precies, circulair, waardevol en verbonden zijn. Een aantal initiatieven wordt door de Regio Deal aangejaagd:

  • Verspilling in de verpakkingsindustrie tegengaan. Veel afwegingen spelen mee, denk maar aan de nut en noodzaak van verpakkingen. Bijvoorbeeld de komkommer: verpakt in plastic blijft deze groente langer houdbaar en dus onderaan de streep toch een betere keus.
  • Bij het Circular Food Center werken het bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden samen om voedselverspilling tegen te gaan met inzet van de Stichting Samen tegen de Voedselverspilling. Met de gelden van de Regio Deal realiseerden ze een fysieke locatie in Veghel en organiseren ze challenges voor MBO en HBO studenten in het hele land.
  • AgroProeftuin de Peel is een mooi initiatief dat kijkt naar hoe ze met nieuwe gewassen zorgen dat er bijvoorbeeld minder soja voor veevoer uit Zuid-Amerika hoeft te komen. Of welke gewassen zijn in te zetten als bouwmaterialen.
  • SPARK Makers Zone, een technisch makerslab onder andere gericht op slim en circulair bouwen.
  • Hoewel we steeds meer plantaardige eiwitten eten, blijven dierlijke producten onderdeel van het menu van morgen. Het liefst zo duurzaam mogelijk. Bedrijfsleven en kennisinstellingen onderzoeken samen de haalbaarheid voor een ‘Ontwikkel- en expertisecentrum duurzame dierlijke eiwitten’. Emissiearme mestbewerking op eigen erf kan bijdragen aan verduurzaming van de landbouw. In een pilot in Oss onderzoeken boeren, onderzoekers en studenten een bewerkingsmethode om energie uit koeienmest te produceren en te verwaarden.
  • AgriFoodInnovation: Het toepassen van hightech en data in agrifood. Bijvoorbeeld met een drone veel gerichter grasbescherming toepassen zodat er veel minder bestrijdingsmiddelen nodig zijn.
  • Een speerpunt van de gemeenten in onze regio is de realisatie van duurzame bedrijventerreinen. Bijvoorbeeld het terrein energieneutraal aanleggen, materiaal voor de gebouwen zo duurzaam mogelijk inkopen en met bedrijven die zorgen voor zo min mogelijk afvalstromen. Het GreenTech Park Brabant in Boxtel is zo’n voorbeeld.
  • Ook consumenten spelen een belangrijke rol, bijvoorbeeld door gerichter in te kopen om verspilling tegen te gaan. Met de Week van de Voedselverspilling, die in september plaatsvond, pakte de Stichting Samen Tegen Voedselverspilling die in onze regio is gehuisvest, hier aandacht voor.

We leren van iedere stap

Binnen onze projecten wordt volop gepionierd. Natuurlijk sneuvelt er daardoor eens een onderdeel van een project of pakt een business case anders uit als verwacht. We leren daar alleen maar van en zo gaan we stap voor stap richting een meer circulaire economie. Er zijn steeds meer bedrijven in onze regio die rendabel ondernemen binnen de kaders van circulaire economie. Wat daarbij voorlopig nodig blijft, is een organisatie die bedrijven aanjaagt, verbindt, stimuleert en wijst op de beschikbare subsidies.”

Contactpersoon: Karin van Meer


"De kunst is om projecten slim met elkaar te verbinden."

Aan de slag met circulaire economie? Dit is het advies van Karin van Meer:

  • Sluit aan bij bestaande economische agenda’s, ook qua communicatiekanalen;
  • Maak keuzes en liever iets écht goed doen, dan weer een nieuw project starten;
  • Zorg voor verbinding. Haak regelmatig aan bij landelijke overleggen zodat je hoort wat er elders gebeurt. Ook om projectleiders te kunnen tippen bij welke regio of gemeente ze het beste terecht kunnen voor advies en ervaringen;
  • Kijk naar je DNA: past een bepaalde aanpak wel bij het karakter en mogelijkheden van je regio? West-Brabant heeft bijvoorbeeld een hartstikke mooi plan en externe capaciteit ingehuurd, maar die aanpak past door de enorme omvang en het benodigde geld op dit moment niet bij onze regio.