Barlaeus Gymnasium Amsterdam

Hoe werkt het?

"Toen ik begin dit jaar begon als hoofd facilitaire diensten, was de overstap naar herbruikbaar servies op het Barlaeus Gymnasium al gemaakt. Mijn voorganger had gezorgd voor een grote voorraad servies, harde kunststof bekers en glazen. Ook hebben we gekleurde bekers speciaal voor evenementen, zoals de jaarlijkse inauguratie van nieuwe leerlingen."

"In het dagelijks gebruik werken we met porseleinen koffiekoppen en bordjes in de personeelsruimte. Leerlingen nemen meestal zelf een broodtrommel mee of krijgen iets uit de kantine op een servetje. Wegwerpplastic wordt nergens meer gebruikt. Voor grotere evenementen, zoals de open dagen waarop duizenden bezoekers langskomen, huren we herbruikbare bekers in via een externe partij: CupXchange. Die leveren schone bekers aan in kratten en nemen ze na afloop weer vies mee terug. Handig, want wij hebben op school niet de capaciteit om deze te reinigen."

"Voor kleinere evenementen, zoals personeelsvergaderingen of studiedagen regelen we de afwas zelf met de vaatwassers in de kantine en personeelsruimte. Vaak springen collega’s of (oud-)leerlingen bij. Het zijn momenten waarop iedereen even samen de handen uit de mouwen steekt en bijpraat. Een schoonmaakrooster is daarom niet nodig, iedereen pakt het gewoon op."

Wat zijn de eerste resultaten en waarom werkt het?

"We houden geen precieze cijfers bij over hoeveel wegwerpplastic we hebben bespaard. Maar je merkt dat de hele mindset hier veranderd is: er slingeren geen wegwerpbekers meer rond, mensen denken bewuster na over hun keuzes. Herbruikbaar is echt de standaard geworden. Gebruiken van wegwerpplastic voelt bijna ouderwets."

"Kinderen leren niet alleen in de klas, dus dat ze zien dat hun school geen wegwerpbekers meer gebruikt, nemen ze dat mee in hun denken en doen."

"Wat volgens mij goed werkt, is dat duurzaamheid bij ons op school niet iets is wat er 'even bijkomt’. Het is onderdeel van wie we willen zijn. We willen leerlingen niet alleen opleiden tot academisch succesvolle mensen, maar tot betrokken en bewuste burgers. Thema’s als milieu, circulariteit en maatschappelijke verantwoordelijkheid horen daar gewoon bij. We betrekken leerlingen bijvoorbeeld ook bij het vergroenen van het schoolplein. Het is geen enorm plein, maar door een paar tegels te wippen en planten terug te zetten, maken we het stukje bij beetje groener én laten we zien dat kleine acties tellen."

"Ik geloof erin dat leerlingen niet alleen leren in de klas, maar ook door wat ze om zich heen zien en meemaken. Als je ziet dat jouw school niet automatisch voor gemak kiest, maar bewuste keuzes maakt — zoals geen wegwerpbekers meer gebruiken — dan neem je dat mee in je eigen denken en doen. Dat is misschien wel het belangrijkste resultaat."

Voor welke uitdagingen stonden jullie?

"Eigenlijk zijn er geen grote obstakels geweest. Soms zijn er nog oude gewoontes, dat iemand denkt: ‘we halen toch gewoon even wegwerpbekers?’ Maar dan herinneren we elkaar eraan dat we daar juist van af zijn. Het systeem is inmiddels goed ingebed. Er is eigenlijk nooit weerstand geweest tegen de overstap naar herbruikbaar: iedereen staat erachter. Voor mijn gevoel is dat ook gewoon vanzelfsprekend. Het is natuurlijk even een investering geweest, de aanschaf van het herbruikbare servies, maar dat is het dubbel en dwars waard.”

Welke stappen willen jullie nog zetten?

"Wat betreft herbruikbaar servies zijn we eigenlijk al waar we willen zijn: we gebruiken geen wegwerpplastic meer bij evenementen of in het dagelijks gebruik. Die slag is echt al gemaakt. We houden het systeem eenvoudig en praktisch, en dat werkt."

"Onze aandacht verschuift nu naar bredere duurzaamheidsthema’s, vooral rond het gebouw. Het Barlaeus zit in een prachtig, monumentaal pand midden in Amsterdam. Fantastisch om in te werken, maar ook een uitdaging als het gaat om energieverbruik en duurzaamheid. We kunnen bijvoorbeeld niet zomaar overstappen op elektrische verwarming, omdat het pand niet optimaal geïsoleerd is en we beperkt zijn in wat technisch mogelijk is."

"Toch zijn we stap voor stap aan het verbeteren. Zo zijn we bezig met het vervangen van de oude Cv-ketels en kijken we naar duurzamere instellingen van installaties. Ook onderzoeken we de mogelijkheden voor extra zonnepanelen. Kleine dingen kunnen ook een groot verschil maken, zoals het vervangen van een 300-liter boiler door kleinere, efficiëntere units. We proberen telkens te kijken naar wat we nú kunnen doen, zonder het grote geheel uit het oog te verliezen."