Hoe wordt de vergoeding voor gebiedsbeheerders en de bijdrage van de producenten berekend?
De Europese Single-use plastic richtlijn leidt tot nieuwe regels over wegwerpplastic in Nederland. Een van de nieuwe regels is dat producenten van wegwerpplastic vanaf 1 januari 2023 meebetalen aan het opruimen en verwerken van het wegwerpplastic in het zwerfafval (uitgebreide producentenverantwoordelijkheid). Op deze pagina leest u hoe de vergoeding voor gebiedsbeheerders en de bijdrage van de producenten worden berekend.
Kosten en samenstelling wegwerpplastic
Producenten betalen een vast bedrag voor ieder kunststofproduct voor eenmalig gebruik dat zij in de handel brengen. De prijs verschilt per product. De overheid doet iedere vier jaar onderzoek naar de kosten die gebiedsbeheerders maken om het zwerfafval op te ruimen (kostenonderzoek) en bepaalt jaarlijks de bijdrage van producenten op basis van de samenstelling van het zwerfafval (samenstellingsonderzoek) en het aantal producten dat op de markt is gebracht. Op deze pagina wordt dit nader toegelicht.
Op de pagina UPV wegwerpplastic staat meer relevante informatie voor producenten van wegwerpplastics.
Proefberekening
In 2023 is een proefberekening opgesteld over het peiljaar 2022. Met deze proefberekening konden producenten, op basis van hun marktaandeel, een inschatting maken van de bijdragen die ze vanaf 2023 dienden te voldoen.
Jaarlijkse cyclus
In het eerste kwartaal van elk jaar publiceert Rijkswaterstaat de samenstelling van het zwerfafval in Nederland. In combinatie met de informatie uit het kostenonderzoek wordt per productcategorie de totale bijdrage bepaald. Aangevuld met de informatie over de hoeveelheid producten die in de handel zijn gebracht wordt de bijdrage per product bepaald. Dit wordt jaarlijks op 1 juni gepubliceerd.
De vergoeding van de UPV-zwerfafvalvergoeding is vastgesteld. Gebiedsbeheerders en producenten hebben per mail informatie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ontvangen over de beleidsregel.
Die vormt een schakel tussen de Regeling kunststofproducten voor eenmalig gebruik en de beschikkingen waarmee de vergoedingen per producent worden vastgesteld.
Producenten hebben beschikkingen ontvangen met daarin de te betalen vergoedingen en de benodigde betaalinformatie. Conform de Regeling kunststofproducten voor eenmalig gebruik hadden producenten tot 1 september om de beschikking te voldoen. In een aantal gevallen is bezwaar tegen de beschikking ingediend. Lopende de bezwaren is er daarom voor gekozen 90% van het totaal geïnde bedrag uit te keren aan de gebiedsbeheerders.
Gebiedsbeheerders ontvingen tussen 1 september en 1 november 2025 informatie over de te ontvangen vergoeding en 90% van de geïnde bedragen is uitgekeerd aan gebiedsbeheerders. Na het doorlopen van de bezwaarprocedure wordt bepaald welk bedrag resteert. Dit bedrag wordt in 2026 naar rato aan de gebiedsbeheerders uitgekeerd.
Meer informatie is te vinden in de brief die gebiedsbeheerders hebben ontvangen (pdf, 161 kB).
Voor 2025 is Verpact bereid gevonden om op te treden als tijdelijke uitvoeringsorganisatie. Met de hulp van Verpact zijn de UPV-bijdragen dat jaar geïnd bij producenten en zijn uitgekeerd aan gebiedsbeheerders. Ondertussen werkt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat aan een structurele uitvoeringsorganisatie voor de inning en uitkering van de bijdragen vanaf 2026.
Gebiedsbeheerders hoeven de vergoeding niet aan te vragen en er hoeven ook geen aanvullende gegevens worden aangeleverd om de vergoeding te ontvangen.
Ingangsdatum
De regeling is ingegaan in 2023 en werkt met betaling achteraf. In 2024 had daarom de eerste jaarlijkse cyclus van inning en uitkering moeten plaatsvinden. Deze cyclus is uitgesteld tot 2025.
Individueel of samen
Producenten kunnen individueel aan deze verplichting voldoen, of in samenwerking met andere producenten via een producentenorganisatie, zoals bijvoorbeeld Verpact dit doet voor verpakkingsproducenten.
Achterliggende documenten
Nog niet alle onderdelen van bovenstaande systematiek zijn tot in detail uitgewerkt. Daar wordt aan gewerkt. Verdere beschrijving van de systematiek vindt u in deze documenten:
Onderzoeken
Als input voor het bepalen van de bijdragen en de vergoeding zijn of worden deze onderzoeken gedaan:
- Opschaling peuken en kauwgom (EcoConsult)
- Cijfers zwerfafval in Nederland
- Verdeling gebiedstypen (Stantec)
- Gewicht en volume zwerfafval (Eureco)
- Kostenonderzoek (Tauw)
- Onderzoek afvalbakken (De AfvalSpiegel)