Het gaat goed met de kringloopwinkels

Wie: Tanja Meeuwsen
Wat: Branchevereniging Kringloop Nederland (BKN)
Doet: Beleidsadviseur circulaire economie
https://www.kringloopnederland.nl/

Wat doet de BKN?

Wij verenigen en vertegenwoordigen 66 organisaties die samen zo’n 250 kringloopvestigingen hebben, verspreid over heel Nederland. Daar zamelen we jaarlijks 144 miljoen kilo spullen in. En we zorgen ervoor dat meer dan 17 duizend mensen, waarvan het grootste deel afstand tot de arbeidsmarkt heeft, bij die vestigingen aan de slag kunnen en eventueel kunnen doorstromen naar de reguliere arbeidsmarkt. We hebben dus zowel een circulaire als een sociale doelstelling.

Hoe onderscheiden jullie leden zich van andere kringloopwinkels?

Om lid te worden moet je aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo moet je organisatie een stichting of een B.V. zijn zonder winstoogmerk, en een transparant businessmodel hebben. Ook moet je een zichtbare bijdrage leveren aan de inclusieve samenleving en de circulaire economie. Voor de betaalde medewerkers zijn onze leden aangesloten bij een cao. Voldoe je aan deze voorwaarden, dan krijg je het Keurmerk Kringloop Nederland. Elke 1,5 jaar kijken we tijdens een audit of alles nog in orde is.

En wat houdt dat lidmaatschap in?

We hebben sinds kort een BKN-Academie waar we opleidingen aanbieden voor medewerkers en begeleiders. En samen met de vakbond AVV voeren we de cao-onderhandelingen voor de branche. Maar we zetten de kringloopbranche ook op de kaart, bijvoorbeeld met het organiseren van themadagen, zoals de Nationale Kringloopdag en Green Friday. En door aan te zitten bij overleggen met lokale en landelijke overheden dragen we bij aan nieuw circulair en sociaal beleid. Ook stimuleren we regionale samenwerking.

Wat houdt die BKN-Academie in?

We inventariseren bestaande opleidingen, en we maken zelf ook leerlijnen. Die zetten we overzichtelijk bij elkaar en maken ze zo toegankelijk voor de medewerkers van onze leden. We delen de opleidingen op in 3 leerlijnen: 1 voor leidinggevenden gericht op de diversiteit aan medewerkers, 1 voor medewerkers achter de schermen – denk aan sorteerders - om zo hun werk ook te erkennen en te waarderen, en 1 circulaire leerlijn waarin we vaardigheden onderwijzen die van belang zijn voor de circulaire samenleving. Denk aan meubelmaken of reparatiewerkzaamheden.

En hoe stimuleren jullie die regionale samenwerking?

We leggen contact tussen de winkels onderling, omdat zij veel van elkaar kunnen leren. En we zorgen ervoor dat ze een ingang hebben bij gemeenten. Als brancheorganisatie maken we deel uit van het kernteam Circulaire Ambachtscentra, waar we samenwerken met Repair Café, de Nationale Vereniging voor Afval- en Reinigingsdiensten (NVRD) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Allemaal organisaties met een vergelijkbare toewijding. Kringloopwinkels kunnen ook gebruik maken van dit netwerk.

“21 procent van wat er bij kringloopwinkels binnenkomt is textiel. En textiel levert 28 procent van hun omzet op.”

Als we de berichten in de media moeten geloven, gaat het goed met de kringloopbranche. Zo was er in de decembermaand zelfs een toeloop op tweedehands cadeaus…

Klopt. In 2023 telden we ruim 14 miljoen klanten en een totale winkelomzet van 125 miljoen euro. We bestaan in 2024 30 jaar, maar het ging nog nooit zo goed als de laatste jaren. Je ziet dat ook terug in de winkels. Mensen zijn gemotiveerd om bij te dragen aan een betere wereld. Ze helpen elkaar waar mogelijk en organiseren van alles om klanten te trekken. Denk aan modeshows of speciale acties op Green Friday.

Goed voor de circulaire economie…

Zeker, en goed voor een inclusieve samenleving. Want met onze sociale doelstelling willen we zoveel mogelijk mensen met afstand tot de arbeidsmarkt aan een baan te helpen. En waar mogelijk laten doorstromen naar de reguliere arbeidsmarkt. We zijn dus ook een soort opleidingsinstituut.

Hoe groot is het aandeel textiel?

Groot, kleding is een van onze meest belangrijke pijlers. Maar liefst 21 procent van wat er binnenkomt is textiel. En textiel levert 28 procent van de omzet op. En daarmee vormt kleding het grootste aandeel van onze omzet.

Wat doen jullie met de kleding die binnenkomt?

Wanneer mensen hun kleding zelf brengen, is de kwaliteit vaak goed en daarmee geschikt voor hergebruik. Dat geldt niet altijd voor de spullen die via straatcontainers binnenkomen. Alle kleding wordt gesorteerd op hergebruik of recycling. En als er voldoende capaciteit is, worden vlekken verwijderd en kleine reparaties uitgevoerd. Wat hergebruikt kan worden, proberen onze leden zoveel mogelijk lokaal in de winkels te verkopen.

Hoe groot is het aandeel textiel dat jullie van de verbrandingsoven redden?

Ongeveer de helft wordt volledig hergebruikt. En een derde wordt hoogwaardig gerecycled wat resulteert in allerlei stromen van bruikbare grondstoffen. En daarmee voorkomen onze leden heel veel CO₂-uitstoot.

En wat gebeurt er met de overige stromen?

Kleding die hier niet verkocht wordt, gaat naar Europa of naar Afrika. Kringcoop – een coöperatie van en voor BKN-leden om de textielketen meer circulair te maken – werkt bijvoorbeeld samen met vaste winkels in Senegal die onze ‘afdankers’ verkopen. Ze nemen evenveel kilo textielafval mee terug als dat ze daar heen brengen. Om zo negatieve impact te voorkomen.

Hoe meten jullie de impact van de BKN-leden op het milieu?

De BKN verzamelt jaarlijks de cijfers van alle leden in de Monitor Kringloop Nederland. Zij monitoren hoeveel kilo spullen ze inzamelen en in welke percentages deze hergebruikt of gerecycled worden. En de aantallen medewerkers binnen de branche en onder welke doelgroepen deze vallen. In het financiële deel komen cijfers van de klanten en hun aankopen naar voren.

“Zonder circulaire activiteiten is er geen werk voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, en zonder die mensen geen circulaire doelstelling.”

Wat is het nut van zo’n Monitor?

Het geeft de impact van de kringloopwinkels aan op de maatschappij. De overheid neemt regelmatig circulaire én sociale doelstellingen op in beleid en wil daarop kunnen sturen. BKN is op dat vlak een van de voorlopers en ondersteunt met data de onderbouwing en opschaling van de activiteiten. Alle pijlers zijn daarbij essentieel. Want zonder circulaire activiteiten is er geen plek voor de medewerkers, en zonder medewerkers geen circulaire doelstelling. De consument maakt dit alles mogelijk met donaties en aankopen.

Is er iets wat jullie momenteel graag veranderd zien in circulair of sociaal beleid?

In het huidige beleid zijn de sociale en de circulaire economie vaak gescheiden. Zo zijn er vanuit gemeenten bijvoorbeeld wel plannen voor sociale ondernemingen en circulaire doelstellingen, maar omdat er vanuit verschillende departementen aan wordt gewerkt worden deze doelstellingen niet samen opgepakt. Terwijl je die juist goed kunt combineren. Wij zien die doelstellingen graag meer verenigd. Aan tafels bij het ministerie van IenW en bij de VNG maken we ons hier hard voor. En daarbij zijn de data die we in de Monitor hebben verzameld zeer waardevol.