FAQ Doel en inwerkingtreding UPV textiel
Uitgebreide productenverantwoordelijkheid (UPV) betekent dat producenten financieel en organisatorisch verantwoordelijk zijn voor het afvalbeheer van de producten die zij als eerste op de Nederlandse markt hebben aangeboden. Hiermee worden ze ook verantwoordelijk voor de afvalfase van hun product. Onder ‘producent’ worden verstaan: importeurs uit Nederland, fabrikanten uit Nederland en buitenlandse aanbieders die het textielproduct direct aan eindgebruikers in Nederland aanbieden.
UPV kan via een besluit aan producenten van een bepaald product wettelijke worden opgelegd. In zo’n besluit staan de verplichtingen waaraan producenten moeten voldoen. Ook staan er meer algemene verplichtingen in het Besluit regeling UPV, waaraan moet worden voldaan. Er zullen dus twee besluiten tegelijkertijd gelden. Tot slot kan het zijn dat bepaalde regels nader worden uitgewerkt in een ministeriële regeling. Samen bevatten ze alle regels en verplichtingen voor deze producenten.
De UPV textiel bestaat uit: het Besluit UPV textiel, het Besluit regeling UPV en de Regeling UPV textiel.
De reden voor de UPV textiel is dat de textielindustrie wereldwijd een van de meest vervuilende industrieën is, waarbij veel grondstoffen worden verspild en veel broeikasgassen vrijkomen. Dit komt door het grote gebruik van land, water, energie en chemicaliën. De sterke toename van productie en consumptie en het dalend hergebruik van textiel zorgt daarnaast voor een groeiende hoeveelheid textielafval.
Het doel van de UPV textiel is om meer afgedankte textielproducten in te zamelen, te hergebruiken en te recyclen. Een ander doel is om te stimuleren dat in textielproducten meer gerecycled textiel wordt gebruikt. Ook de kwaliteit van textielrecyclaat moet omhoog.
Het ministerie van IenW heeft in zijn Beleidsprogramma Circulair Textiel de UPV textiel aangekondigd. De UPV kan volgens haar een belangrijke bijdrage leveren aan een circulaire textielketen en daarmee aan het bereiken van de doelstellingen van dit beleidsprogramma. In het Nationaal Programma Circulaire Economie 2023-2030 wordt dit bevestigd.
Het ministerie heeft eerst een onafhankelijk onderzoek laten doen naar mogelijke doelstellingen, de organisatie en de implementatie van een UPV voor textiel. Vervolgens is een besluit opgesteld om deze doelstellingen vast te leggen en de handhaving te regelen. Eind 2021 is het ontwerp van dit besluit via een internetconsultatie voor commentaar voorgelegd aan alle stakeholders. De commentaren zijn verwerkt in de uiteindelijke tekst. Het Besluit UPV textiel is op 1 juli 2023 in werking getreden.
Ook is er een ministeriële regeling opgesteld waarin de meldings- en verslagleggingsformulieren staan. De Regeling UPV textiel is eveneens op 1 juli 2023 in werking getreden.
Het Besluit UPV textiel is op 1 juli 2023 in werking getreden. Vanaf dat moment moeten alle producenten voldoen aan de UPV-verplichtingen die in dat besluit en die in het Besluit regeling UPV staan.
Onderdeel hiervan is dat producenten verplicht zijn zich binnen zes weken te melden – gerekend vanaf het moment dat zij onder het Besluit UPV textiel vallen. Omdat dit besluit op 1 juli in werking is getreden, hebben alle producenten die op dat moment onder het besluit vallen tot 12 augustus de tijd om zich bij Rijkswaterstaat via een online meldingsformulier te melden.
Wanneer een producent ná 1 juli 2023 textielproducten als eerste op de markt aanbiedt, dan heeft deze ook zes weken de tijd om melding te doen. Gerekend vanaf de dag dat de producent de producten op de markt aanbiedt.
Let op: als een producent zich bij een producentenorganisatie heeft aangesloten om namens hem en andere producenten te voldoen aan de UPV-verplichtingen, dan verzorgt deze producentenorganisatie de melding.
Producenten zijn verplicht zich binnen zes weken te melden – gerekend vanaf het moment dat zij onder het Besluit UPV textiel vallen. Omdat dit de UPV textiel op 1 juli 2023 in werking is getreden, hebben alle producenten die op dat moment onder het besluit vallen tot 12 augustus 2023 de tijd om zich bij Rijkswaterstaat via een online meldingsformulier op deze website te melden.
Wanneer een producent ná 1 juli 2023 textielproducten als eerste op de markt aanbiedt, dan heeft deze ook zes weken de tijd om melding te doen. Gerekend vanaf de dag dat de producent de producten op de markt aanbiedt.
Als een producent zich tijdens de meldingstermijn bij een producentenorganisatie heeft aangesloten om namens hem en de andere aangesloten producenten collectief te voldoen aan de UPV-verplichtingen, dan verzorgt deze producentenorganisatie de meldingen van alle op dat moment aangesloten producenten.
Het kan ook zijn dat een producent in eerste instantie individueel aan de meldingsplicht voldoet, maar dat die producent zich pas later, na de melding aansluit bij een producentenorganisatie. In dat geval zal deze producentenorganisatie namens hem vanaf dat moment aan de andere UPV-verplichtingen voldoen, zoals de doelstellingen en de verslagleggingsplicht. De producentenorganisatie zal vervolgens via de collectieve melding bij de overheid aangeven dat die ene producent zich bij hen heeft aangesloten.
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) handhaaft het Besluit UPV textiel en het Besluit regeling UPV, waaronder de meldingsplicht en per 2025 de minimumdoelstellingen. Afhankelijk van de situatie kan de ILT dit doen bij individuele producenten, gemachtigde vertegenwoordigers of producentenorganisaties.